Η ραγάδα πρωκτού αποτελεί ένα σχίσιμο ή πληγή στην επένδυση του βλεννογόνου του πρωκτικού σωλήνα. Συνήθως εντοπίζεται πλησίον της περιοχής του πρωκτικού σφιγκτήρα, και προκαλεί διακοπή της ομαλής συνέχειας του πρωκτικού σωλήνα. Έτσι, δημιουργείται τοπικό έλκος με επώδυνα για τον ασθενή συμπτώματα ιδιαίτερα κατά την κένωση αλλά και για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα μετά από αυτή. Η συγκεκριμένη πάθηση προκαλείται εξαιτίας της υπερβολικής άσκησης πίεσης στο εσωτερικό του πρωκτικού σφιγκτήρα, γεγονός που αυξάνει τις συσπάσεις. Η συγκεκριμένη κατάσταση οφείλεται σε πλήθος αιτίων και δυσάρεστων για τον ασθενή παθήσεων.
Στις βασικότερες αιτίες εμφάνισης μιας ραγάδας πρωκτού περιλαμβάνεται η δυσκοιλιότητα εξαιτίας των σκληρών κοπράνων τα οποία προκαλούν τραύματα στον πρωκτικό σωλήνα και της καταπόνησης κατά τις εντερικές κενώσεις, και η χρόνια διάρροια, καθώς προκαλείται ερεθισμός στο εσωτερικό της πρωκτικής περιοχής λόγω των συνεχόμενων κενώσεων. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται προφανής αιτία εξαιτίας της οποίας έχει δημιουργηθεί μια ραγάδα πρωκτού, παράγοντας εκδήλωσης της πάθησης ενδέχεται να συνιστά κάποια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου όπως η ελκώδης κολίτιδα ή η νόσος του Crohn.
Παράλληλα, μια ραγάδα πρωκτού ενδέχεται να έχει δημιουργηθεί κατά τη διαδικασία της γέννας, εξαιτίας της υπερβολικής άσκησης πίεσης. Η πρωκτική επαφή συντελεί στην εκδήλωση της πάθησης, καθώς ενδέχεται κατά τη διάρκεια αυτής να προκύψει τραυματισμός στον βλεννογόνο του πρωκτικού σωλήνα. Ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως ο ιός HIV αλλά και η σύφιλη προκαλούν σε ορισμένες περιπτώσεις ραγάδα πρωκτού. Τέλος, είναι σημαντικό να αποκλειστεί η ύπαρξη καρκίνου του πρωκτού ως αίτιο εκδήλωσης της πάθησης. Η ραγάδα πρωκτού εμφανίζεται σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, με συμπτωματολογία αρκετά επώδυνη για τον ασθενή.
Το βασικότερο σύμπτωμα που προκαλεί στον ασθενή μια ραγάδα πρωκτού είναι ο έντονος πόνος στην πρωκτική περιοχή κατά την κένωση, ο οποίος ενδέχεται να υφίσταται ακόμα και αρκετή ώρα μετά από αυτή. Παράλληλα, εκδηλώνεται μικρής έκτασης αιμορραγία από τον πρωκτό, σε συνδυασμό, ορισμένες φορές, με τσούξιμο, κνησμό κάψιμο. Ορισμένοι ασθενείς ενδέχεται να παρατηρήσουν την εμφάνιση μιας μικρής έκτασης πτυχή στο δέρμα της περιοχής όπου εκδηλώνεται η ραγάδα πρωκτού. Σε περίπτωση χρόνιας μορφής της πάθησης, εκκρίνεται βλέννα από την πρωκτική περιοχή. Κατά τη διαδικασία επούλωσης του σκισίματος της ραγάδας, ενδέχεται να προκληθεί φλεγμονή στις φλέβες του πρωκτού και να εμφανιστούν αιμορροΐδες.
Η διάγνωση της πάθησης πραγματοποιείται με την λήψη του ιστορικού του ασθενούς και τη διενέργεια κλινικής εξέτασης, όπου εντοπίζεται η ύπαρξη του τραύματος της πρωκτικής ραγάδας. Σε περίπτωση που η ραγάδα πρωκτού έχει εμφανιστεί πρόσφατα, η αντιμετώπιση είναι συνήθως συντηρητική, με υιοθέτηση αλλαγών στις διατροφικές συνήθειες ώστε να αντιμετωπιστεί η δυσκοιλιότητα, αλλά και η χορήγηση τοπικών αλοιφών. Η συγκεκριμένη θεραπευτική επιλογή ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις δεν επιφέρει οριστική ίαση της πάθησης. Για την αποτελεσματική θεραπεία μιας ραγάδας πρωκτού, η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί τη συνιστώμενη μέθοδο. Η τεχνική που χρησιμοποιείται στη χειρουργική επέμβαση ραγάδας πρωκτού είναι η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή, κατά την οποία πραγματοποιείται εκτομή σε ένα τμήμα του έσω πρωκτικού σφιγκτήρα.